Modelspoor Techniek

Voeding

Pulse Breedte Sturing (analoog)

Om treintjes soepel en langzaam op te laten trekken, is 'pulse breedte sturing' een optie. Er lag nog een schema op de plank van Funkschau (nov. 1981). Omdat ik toen ik weer begon met de treintjes en geen enkele behoorlijke voeding had, heb ik 5 voedingsprinten gemaakt. Het ontwerp is wel 25 jaar oud, maar het werkt perfect en is voor kortsluiting beveiligd. Nu ik overgegaan ben op digitaal, zijn die nu overbodig. Alleen het trammetje werd nog (baan 2) met deze pulse breedte voeding bediend. Het principe is dat je pulsjes van ongeveer 30 Hz op de rails zet (blokspanning) met de maximale amplitude van 16 V. Door de breedte van de pulsjes te regelen, regel je de snelheid van de loc. Bij optrekken of langzaam rijden krijgt de motor dus 'korte schoppen' met de maximale spanning, waardoor de trein heel langzaam kan rijden. Het werkt niet zo mooi als digitale besturing, maar voor de kleine beurs een mooie oplossing.

Digitale besturing

De laatste 25 jaar is er de digitale treinbesturing bijgekomen. Om hier wat meer over te weten te komen, heb ik het boek van Pro-Edit aangeschaft (digitale treinbesturing van Elektuur). Hierin staan veel schema's die ook voor analoge banen bruikbaar zijn. Ook via internet heb ik veel informatie vergaard.

Het principe van de digitale besturing is, dat er een constante wisselspanning van 50 Hz, 16 V op de baan staat. De centrale stuurt commando's naar de loc, waarna de loc-decoder de opdracht uitvoert (optrekken, afremmen, licht aan/uit/gedimd/flikkeren, rookgenerator aan/uit, geluidsmodule aan/uit, enz). Alles is te programmeren. De betere loc-decoders bevatten ook cruise control, d.w.z. bij hellingen omhoog of omlaag blijft de trein met dezelfde snelheid lopen. De motoren worden gestuurd met gelijkstroom.

De overstapdigi

In december 2004 heb ik de overstap gemaakt naar digitaal. Het was Lenz geworden (www.digital-plus.de). Toen reed ik met de 2 handregelaars.
Nu kan ik de treinen met de iPad en de iPhone besturen. Een Z21 centrale van Roco maakt dat mogelijk. Dat werkt erg goed. Het wordt steeds leuker dat spelen met treintjes.
Elke loc bestuur je afzonderlijk, heel gaaf.

Met drie wisseldecoders van Digikeijs kan ik nu ook alle wissels, alle video-signalen, baanverlichting, enz met de iPad bedienen.

 

Ombouwen naar digitaal

De locs hebben nu decoders met cruise control. Dit rijdt perfect. De locs houden exact de juiste snelheid, zelf bij de laagste kruipsnelheid werkt het perfect.
De moderne locs ombouwen was een fluitje van een cent (gewoon inpluggen). De oudere locs vroegen wat meer werk. De oude DB215 van ROCO heb ik opnieuw bedraad. De oude BR50 van Fleissmann was het meeste werk, omdat de motor vrij van aarde moet zijn (een borstelhouder moest geïsoleerd worden). De Sik van ROCO had ik al voorzien van een vast gekoppelde platte wagen, om 4 assen te krijgen voor stroomafname. De decoder heb ik in dit wagentje gebouwd (twee extra draadjes voor de motor).
De nieuwe V80 heeft een geluidsmodule. Het starten/rijden/stoppen van deze loc met diesel-hydraulische aandrijving is perfect nagebootst wat geluiden betreft. Zie ook de pagina Rijdend Materieel.

Het langzame optrekken en afremmen is te programmeren in de loc-decoder, evenals de maximale snelheid, e.d.

De Zweedse e-loks Da, Dm, Dm3 en de IORE hebben ook een geluidsmodule, evenals de Zweedse Rc4. Echt natuurgetrouw. Het geluid van o.a. de claxon van de IORE hebben we in het echt gehoord. Ook stationsgeluiden, (ont)koppel geluid, compressor geluid, enz zijn in de modules ingebouwd.

z21

Tram

Heb je wel eens met de gedachte gespeeld om een tram op jouw baan te laten rijden? Wist je dat er heel veel keus is? Neem bijvoorbeeld de firma Leopold Halling GmbH. Deze firma biedt trammetjes aan (H0, H0m), met of zonder aandrijving, van old timers tot moderne trams. Kijk maar eens op http://www.halling.at.
Mijn keus is gevallen op de old timer van Woltersdorf.

tram
tram Woltersdorf, Duitsland

De prijs van dit model zonder motor was 34 euro (in 2002), met motor was de prijs 63 euro. Beide heb ik gekocht. De tram zonder motor staat te pronken bij de tramhalte. De trams heb ik voorzien van reizigers en verlichting.
Beide trams hadden hetzelfde rijtuignummer '6'. Bij één heb ik de '6' veranderd in een '8'. Dan klopt het weer!

Geen tram zonder bovenleiding. Na wat speurwerk op internet, kwam ik bij de firma Navemo (http://www.navemo.ch). Zij verkopen bovenleidingmasten voor de trambaan. Zij waren echter zo vriendelijk om de tekeningen van de masten op hun website te zetten. Met messing buis en staaf heb ik de masten nagemaakt (messing profiel van de vakhandel of Conrad). Met een stukje M3 draadstang, dat ik onder aan de mast gesoldeerd heb, schroef je de mast muurvast op de tafel.

tram

Nu nog de rijdraad! Na wat geëxperimenteer met dun ijzerdraad kwam ik op dun elastiek (0,4 mm). Hiermee heb je mooie strakke bovenleiding. De dikte is zodanig, dat het goed zichtbaar is (daar gaat het toch om) en goed op schaal is. Dit elastiek is te verkrijgen in de handwerk/knutselwinkel in de kleuren zwart en kleurloos. Op mijn baan heb ik het kleurloze gebruikt.

tram

De pantograaf kan natuurlijk niet langs het elastiek glijden. Met een dun draadje kan de pantograaf half omhoog gehouden worden, dan lijkt het net echt.